www.fae.pl - Opinie

W czerwcu 2009 roku rząd brytyjski przedstawił w raporcie „The Future of Europe Competitiveness: From Economic Recovery to Sustainable Growth” swoją wizję zmian w przyszłej agendzie ekonomicznej Unii Europejskiej, z uwzględnieniem przede wszystkim koniecznych modyfikacji w dotychczasowej unijnej polityce konkurencyjności. Stanowisko Wielkiej Brytanii na temat przyszłości właśnie tego aspektu UE nie pojawiło się w okresie przypadkowym. Obecny kryzys gospodarczy, o zasięgu globalnym, jest jednym z największym wyzwań w całej historii konstrukcji europejskiej. Sytuacja ta wynika nie tylko z niedokończonej reformy instytucji unijnych, ale przede wszystkim z powrotu tendencji protekcjonistycznych w gospodarce, czyli z przedkładaniem interesów własnych nad interes wspólnotowy, co stanowi jedno z największych zagrożeń dla jednolitego rynku europejskiego.

Celem niniejszej analizy jest wykazanie, że wraz z rozwojem idei Europejskiej Polityki Sąsiedztwa zaczęła ona ewoluować ku wymiarowi multilateralnemu. Dały temu początek inicjatywy narodowe – francuski plan wzmocnienia współpracy z regionem Morza Śródziemnego oraz polsko-szwedzki projekt dla wschodnich sąsiadów UE. Ponadto zwrócimy uwagę na podobieństwa i różnice w obu inicjatywach – w dziedzinie architektury instytucjonalnej, finansowania, tematyce współpracy i instrumentach prawnych.

Jednym z najważniejszych wyzwań stojących przed Europą jest wspólna i spójna polityka energetyczna, której obecnym filarem jest zbyt duże uzależnienie od surowców rosyjskich. Unia Europejska szuka zatem nie tylko alternatywnych szlaków i dostawców, ale stawia również na rozwiązania oparte o energię ze źródeł odnawialnych. Projekt Desertec zakłada powstanie, w głównej mierze w Afryce Północnej – przede wszystkim na Saharze, a także na Bliskim Wschodzie, największego systemu elektrowni słonecznych na świecie. Tym samym do 2050 roku, kosztem ponad 400 miliardów euro, sieć Desertec mogłaby pokryć około 15% europejskiego zapotrzebowania na energię i przyczyniłaby się do wsparcia wysiłków UE na rzecz globalnego zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Ponadto w przypadku powodzenia projektu, o co będzie jednak niezwykle trudno, Desertec stałby się zapewne jednym z ważniejszych przedsięwzięć o wymiarze geopolitycznym, przeprowadzonych przez Europę poza jej granicami.